به چه دلیل سیستم نوشتاری فراگیر کردی از حرف چ همانند انگلیسی یا همانند ترکی، کرمانجی و فرانسه استفاده نمی‌کند؟

چرا کسانی که به لهجهء کردی شمالی (کرمانجی) سخن می گویند، به یادگیری حروف “لام” پر مخرج و “رای ” غلیظ متاکد نیاز دارند؟

اگرچه لهجهء کردی شمالی فاقد لام پر مخرج و رای غلیظ می‌باشد، اما در نظرگرفتن این آواها در سیستم الفبای فراگیر ضروری است، چرا که وجودشان می‌تواند باعث ایجاد تفاوتهای عمده‌ای در دیگر لهجه‌های کردی باشد.  به این ترتیب کسانی که به کردی شمالی سخن می‌گویند، می‌توانند از آنها در لغاتی که از سایر لهجه‌های کردی به وام می‌گیرند، استفاده کنند، اما همچنان آنها را مانند یک لام یا رای عادی و به صورت نرم ادا کنند.
این باعث می‌شود که لغاتی با ریشهء کردی از لهجه‌های دیگر ، جایگزین لغات به وام گرفته شده از زبانهای ترکی، عربی یا فارسی در زبان ادبی مشترک کردی مورد استفاده در رسانه‌ها و سیستم آموزشی، گردد.
جمال نبز در کتابش با عنوان “به سوی زبان فراگیر کردی” ( Jemal Nebez: NUKSE 1976) پیشنهاد می‌کند که با ایجاد لیستی از لغات کردی که شامل لام پر مخرج و لام نرم معمولی در تمام لهجه‌های کردی می‌باشد،  معلوم خواهد گردید که در زبان ادبیات مشترک کردی کجا می‌توان کلمه‌ای را با لام معمولی و  در چه جایی با لام غلیظ تلفظ کرد. مانند لیست زیر که نمونه‌هایی از موارد ممکن در لهجهء کردی شمالی و کردی مرکزی را نمایش می‌دهد.

تفاوتها

فقدان کلمات مترادف

 موارد اشتراک

شمالی

مرکزی

شمالی

مرکزی

شمالی

مرکزی

Gul
Dil
Kelandin
Helbijhartin
Kal
Bilav
Pilav
Hil
Kevil
Gopal

Gull
Dill
Kollandin
Hellbijhardin
Kall
Billaw
Pillaw
Hell
Kewill
Gopall




Lezín
Bévil



Balív

Kulloll
Lékollínewe
Cíkilldane


Sikalla
Mel
Pele

Telle

Shil
Li
Law
Píl
Jilk

Shil
Le
Law
Pel
Jilk

همین استدلال می‌تواند برای لام غلیظ به کار رود که روش تلفظ شفافتر باعث جلوگیری از _تفاوت معنایی ( _ Homonymکلماتی که دارای تلفظ مشابه و معناهای مختلف می‌باشند) لغات و کاهش موارد بد فهمی در مورد کلمات هم‌آوا
(Homophone  کلماتی که دارای صداهایی همانند یکدیگر و معناهای متفاوت هستند) خواهد گردید، مانند:

Kurdish

فارسی

Bira
Birra
Kor
Korr
Kur
Kurr
Perjh
Perrjh
Perk
Perrk
Goran
Gorran
Gur
Gurr
ú sedanítir,

برادر
بریدن
دشت، صحرا
انجمن
Kurk یک سوم
پسر
توانستن
گسترش
کفش دست ساز
پر کوچک
یکی از طوایف کرد
حرکت کردن، تغییر دادن
گرگ
نیرو، اخگر
و صدها مورد دیگر

برگردان از انگلیسی به پارسی : گوان مارونسی

Post comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Copyright © Kurdish Academy of Language all rights reserved