Muhsín Juwamér! YA A YA BA YA NA (ya·aya·baya·na)

Hesení Qazí
Hassan QazíMaweyeke berréz Muhsín Juwamér le ber bocúní zimaníman u leserkirdinewey fireceshnétí zimaní le komellgey Kurdistan, berbíngí be min u héndék le dostanim girtúwe u le híc xoy lé kirdúyne firoshyarí "Kurdayetí " u gizírí " zimaní dayegewre"! jarék be lékollínewe u lékdanewey pisht bestú be tíorí u bellgey hashahe‌llnegir dellé "ka" le " púsh" bijhardin", saték nasandinekaní komellnasíy zimaní  be " féll" u ferej le qellem deda, lew duwayíyaneshda xoy dekate qise wéjhí min u ferman derdeka " bawerrim be hící Kurd" níye u, her ewesh na demkate nimúney ew bé bawerríye.

Hesení Qazí
Hassan QazíMaweyeke berréz Muhsín Juwamér le ber bocúní zimaníman u leserkirdinewey fireceshnétí zimaní le komellgey Kurdistan, berbíngí be min u héndék le dostanim girtúwe u le híc xoy lé kirdúyne firoshyarí "Kurdayetí " u gizírí " zimaní dayegewre"! jarék be lékollínewe u lékdanewey pisht bestú be tíorí u bellgey hashahe‌llnegir dellé "ka" le " púsh" bijhardin", saték nasandinekaní komellnasíy zimaní  be " féll" u ferej le qellem deda, lew duwayíyaneshda xoy dekate qise wéjhí min u ferman derdeka " bawerrim be hící Kurd" níye u, her ewesh na demkate nimúney ew bé bawerríye.

Emin lew bareyewe dawerí bejédéllim bo xwénerewan u tenya dawxuwazíyekm léy heye ewísh wullamdanewey ew pirsíyaraney xuwareweye be A, BA, yan NA, her ewende.

  1. Gelo shéwezarék/zimanék be néwí Kurdíy serú/ Kirmanjí heye yan na?
  2. Gelo nawceyek , shéwezarék/zimanék be néwí Hewraman , Hewramí/ Goraní heye yan na?
  3. Gelo le Kurdistaní Tirkíye le cend mellbendí jíyawaz be shéwezarék/zimanék qise dekiré, ke le Kirmanjí jíyawaze yan na?
  4. Gelo le Kirmashan, ílam, Xaneqí u Bedre u Jesan ‌ shéwezarék/ zimanék heye ke jíyawaze le zimaní "daye gewre" u yan na?
  5. Gelo deqe kilasíke edibíye Kurdíyekan bew shéwezare/zimane nín ke le pintí 1 da destiníshan kirawe?
  6. Gelo deqí edebí be shéwezar/zimaní Hewramí/goraní péshíney méjhúy [ke eme xoy le xoyda hích nadirkéné] le deqekaní shéwezar/zimaní "dayegewre" kontir níye?
  7. Gelo hézékí ban destellatí miro heye bituwané shéwezarék/zimanék le serawerdí taqe jugrafíyayek da berteng u qetís bika?
  8. Gelo yekem rojhnamey "Kurdí" be shéwezar/zimaní Kirmanjí billaw nekirawetewe?
  9. Gelo shéwezar/zimaní pérroyaní "Shahí Nexishbend" be rérrewe jíyawazekanyanewe Kirmanjí Serú, Hewramí /Goraní nebúwe u níye ?
  10. Gelo "Sherefxani Bidlisi "," Shéx Se’íd", "Seyd Riza", "’Elí Shér" , " Duktur Fuwadí Jubiranlí" , " Ehsan Núrí pasha" ," Se’íd Qirmzí Topiraq", " Nejmedín Boyokkaya", " Me’súm Qorqmaz" , "’Ebiduselam Barzaní" , "Shéx Ehmedí Barzaní", " Mela Mistefay Barzaní ", " Shéx ‘Usmaní Bíyare", " Jeladet ‘Alí Bedirxan ", " Kamiran ‘A‌lí Bedirxan ", " ‘Usman Sebirí", " Jigerxwén " , "Qedirí Jan", " ‘Errebé Shemo", " Qenaté Kurdo", " Jasmé Jelíl " , " ‘Ezet ‘Ebidul’ezíz", " Mírhaj Ehmed Akireyí" , " Sadq Behaedín ", " Hemze ‘Ebidwilla " , " Salih Yusifí ", " Mihemed ‘Arifé Jizírí " , "Biraymí Nadirí" ," Duktur Je’ferí Rehmaní", "Leyla Qasim ", " Azad Hewramí", " ‘Elí Kashfipúr" u ké u ké zimaní zigmakíyan Soraní búwe ?
  11. Gelo he‌wellín télévízíoní mangíley Kurdí be Kirmanjí destí be calakí nekirdúwe?
  12. Gelo ew shéwezar/ zimaney ke ta éstash be tewawí qedexey le ser la necúwe Kirmanjí níye?
  13. Gelo díwaní Mewlewí Tawgozí be Hewramí nenúsirawe ?
  14. Gelo ew kurte círok/ romananey ‌ be zimane Urúpayíyekan wergérrdirawin zorbeyan be Kirmanjí nín ?
  15. Gelo dezaní " shuwaní Kurd" yekem romaní Kurdí ‘Errebé Shemo be Kirmanjí núsíwye ?
  16. Gelo agat léye romaní " Tifengekey Bawkim ", le núsíní Hiner Selím sínemakar u núserí xellkí Akréyí mellbendí Badínan lew cend salley duwayída be zíyatir le bíst zimaní dinya wergérrdirawe u le cendín rojhname u gowarí benéwbangí jíhanída pédacúnewey le ser núsirawe?
  17. Gelo zorbey ew kitéb u namílkaney le Swéd billaw búnetewe be Kirmanjí nín ?
  18. Gelo Mihemed Uzún u Medení Ferho romanekaní xoyan be Kirmanjí ne núsíwe?
  19. Gelo shéwezar/ zimaní Ezedíyan Kirmanjí níye?
  20. Gelo mamosta Selahedín Muhemed Behaedín nukúllí le zimaní zigmakí xoy deka?
  21. Gelo Kurdí ewto hen ke bo núsíní zimaní Kurdí elfupétkey Romí [ Latíní] bekarbihénin?
  22. Gelo Jeladet ‘Alí Bedirxan u Kamiran ‘Alí Bedirxan cendín réziman u qamúsyan be Kirmanjí danenawe ?
  23. Gelo " ‘Elí Eshrefí Derwéshíyan", be Kurdíy Kelurrí nanúsé?
  24. Gelo " Shehramí Nazrí", be Kurdíy Kelurrí u be zimaní Ehlí Heq naciré?
  25. Gelo jhimareyekí zor ferhe‌ng u qamús ‌ be shéwezar/ zimaní Kirmanjí girdewekoyí nekirawin u billaw nekirawinetewe?
  26. Gelo Hejharí Mukiríyaní díwaní Melayé Jizírí u Mem u Zíní Ehmedé Xaní be Soraní léknedawetewe?
  27. Gelo zorbey néwerokí govarí "Hawar" be Kirmanjí níye?
  28. Gelo em rojhname u hewtename u manganeyaney xuwarewe ke ésta le Kurdistaní ‘Eraq derdecn be Kirmanjí billaw nabinewe: Evrro, Behdínan, Rasan … ?
  29. Gelo le hemú ew sherh u lékdanewaney wa sebaret be zimaní Kurdí be zor zimanan billaw búnetewe bas lewe nakré ‌ Kurdan cendín " lehjey edebí" yan heye?
  30. Gelo agat léye le sallí 2004we ta ésta " éketíya Nivíserén Kurd – Duhok" 146 kitébyan be shéwezar/zimaní Kirmanjí billaw kirdúwetewe
  31. Gelo ew zinjíre kitébey mindallan ke le wullatí Swéd wergérrdirawinete ser shéwezar/zimaní Dimilkí be Kurdí adenéy ?
  32. Gelo héndék lew rojhname u hewtúnamaney le Silémaní u He‌wlér cap u billaw dekirénewe héndék le babetekanyan be Kurdíy Badíní níye ?
  33. Gelo le sharí Yoteborí katék Kurdék réy le dayíre resmíyekan bikewé be péyí ewey ‌ be ci shéwezarék / zimanék bidwé dílmanjí lo nahénin?
  34. Gelo Díyar Dérsímí ke dezanim dengít zor pé xoshe be Kirmanjí na‌cirré?
  35. Gelo shéwey hellperrkéy Badínan u berí Soran u Baban wek yek waye?
  36. Gelo Kurdí Kela Maké u Pishtkú wekú yekitr dedwén?
  37. Gelo ew zimaney cuwar deng u níshanekaní le núsín da le Tirkíye qedexeye u xellkí le ser degíré zimaní " dayegewre" ye?
  38. Gelo ewaney be hezaran derrijhéne gorrepan u kollanan u dellén " ídí bese" u daway‌ perwerde u be resmí nasíní zimaní xoyan deken. Ew shéwezare/zimaney deyanewé be resmí didaní péda bihéndiré Kirmanjí u Dimilkí níye?
  39. Gelo jenabt síyasetékit bístúwe ‌ be néwí " zimankujhí" ke besallaní diréjh le ser beshékí gewre le netewey Kurd taqí kirawetewe?
  40. Gelo eger síyasetí " zimankujhí" le layen xeyrí Kurd u Kurdewe xoy peyrrew bikré híc jíyawazíyan denaw da debíní?
  41. Gelo zimaní ‘Errebí be efzelí zimaní Kurdí dezaní?
  42. Gelo " Leyla Qasim" we Feylí neduwawe?
  43. Gelo ziman le kollekekaní naséne ( nasname) y Kurdí ye?
  44. Eger wullamt aye, gelo ew Kurdaney xoyan wek Kurd hest pédeken , bellam shéwezarí "dayegewre",  nazanin Kurdin yan na?
  45. Gelo dasepandiní "shéwezarék" be ser ewanídída eger axéwer‌aní " ewanídí" be dill u daw neypejhrénin be péy ‌ pirénsípí exlaqí , zanstí u binemakaní mafí miro rewaye?
  46. Gelo dekiré Kurd tené be shéwezar/ zimanék binúsn?
  47. Eger wullamt aye, ey ew be hezaran kitéb u núsrawey be shéwezar/zimaní bé le" dayegewre" cap kirawin debé kobikrénewe u le réwrrsémí " sútmane kitéb" da le néw bibirdirén?
  48. Renge wullamt nabé‌, eger wabé nukúlí lé kirdinyan narrewa níye?
  49. Gelo , agat léye zorbey télévízíone mangíle Kurdíyekan be Kirmanjí u Soraní dengúbas u bername billaw dekenewe?
  50. Gelo dezaní ew shéwezarey le Badínan qisey pé dekré u péy denúsré diréjhey shéwezarí Jizírí – Botí ye?

Wabizanim wullamí ew geloyane yan "a" u " ba" n , yan " na " ja berrézt be her barék da wullam bideyewe feriq naka, cunkú akamí zor ashikra lem téste derdekewé, ewísh eweye ésta Kurd zíyad le yek standardí núsínyan heye u ewesh hénde ashikra u bedereweye ídí‌ shérurréwí hénanewey zíyatirí nawé.

Ewey giríng bé dozínewey careseríyekí ínsaníye bo késhey zimaní le Kurdistaní ‘Eraq u damezrandiní sístimékí perwerdey ewto ke jéyí axéweraní hemú shéwezarekan bikatewe bo ewey hemwan be í xoyaní bizanin.

Sercawe: Webnúsí Ruwange

 

Comments are closed.

Copyright © Kurdish Academy of Language all rights reserved