Professor. Dr. Wurya ‘Umer Emín

He‌mú zimanék le enjamí ew gorrínaney be serya dét debéte cend shéweyékí nawceyí… Cend katí be sera téperrí shéwekan zíyatir lék detrazén u lék dúr dekewnewe u jíyawazíy néwanyan le réziman u ferhe‌ng u yasa dengíyekanda zíyatir debé. Wata her shéweyek debé be sístemékí serbexo bo xoy, jíya le waní tir. Híc hézé níye bituwané lékyan datewe u bíyangerrénétewe barudoxí péshúyan u bíyankatewe be yek sístem.

Professor. Dr. Wurya ‘Umer Emín

He‌mú zimanék le enjamí ew gorrínaney be serya dét debéte cend shéweyékí nawceyí… Cend katí be sera téperrí shéwekan zíyatir lék detrazén u lék dúr dekewnewe u jíyawazíy néwanyan le réziman u ferhe‌ng u yasa dengíyekanda zíyatir debé. Wata her shéweyek debé be sístemékí serbexo bo xoy, jíya le waní tir. Híc hézé níye bituwané lékyan datewe u bíyangerrénétewe barudoxí péshúyan u bíyankatewe be yek sístem.

Héndék way bo decin ke standard eweye shéwekan wek mizash tékell be yektir bikrén u yek shéweyan lé durust bikré, shití wa le méjhú da rúy nedawe u he‌rgíz rú nadat. Eger dú sístem lék bidrén u bikrén be yek her dú tíya decin.

Le enjamí cend hokarékí méjhúyí wek serhelldaní nawendékí roshinbírí ya bazirganí ya ayíní le yeké le nawcekanda, qisekeraní ser be nawce u shéwekaní tir, bo enjamdaní karubarí bazirganí ya ayíní u roshinbíríyan rúy té deken u bew shéweye peywendí legell yekitr deken u denúsn.. Shitékí sirushtíye gelé wushe u derbirrín u layenekaní shéwezarekanyan bixshéne naw shéwe (wergíraweke). Enjam le rúy ferhe‌ngewe dewllemend debé u neshunima ekat u pere desené (tenha lay cíne roshinbíreke), bellam le naw xellkeke wek xoy deménétewe, bo nimúne shéwey Silémaní le Kurdistaní Xuwarúda ke bote binaxe u nawikí pékhatiní zimanékí standard lem beshey Kurdistanda. Ger standardeke berawird bikey legell qisey axawtiní xellkí Silémaní, derdekewé ke zor jíyawazin.

Standard wek zimanékí dúwemí lé dé u qisekeraní ser be shéwe jíyawazekaní tirí zimaneke férí debin. Zimam díyardeyekí remekíye le jhér rikéfí yasa sirushtíyekanda kar deka u he‌lldesúrré.. Hergíz híc héz u desellaték natuwané deskarí bikat u duwa rojhekey desníshan bikat. Híc ekadémíyayék u nawendékí desellat natuwanin birryar le ser destníshankirdin u hénane aray zimaní standard biden. (standard durust debé, durust nakiré).
Ke basí standard dekré, her nawí dú zarawe ke Kirmanjí Jhúr u Xuwarú, dehénré, kecí zimaní Kurdí be lay kemí cuwar zarawey nawendí heye, bo ewan billéyn cí? Ew rayey ke dellé ba be her dú zarawe binúsré u bixwénré be lay minewe díyardeyékí asayíye.

He‌r con ésta be dú zaraweke denúsré u le mídíyakanda deng u bas u pirrogram péshkesh dekré ba herwa bét híc tirsí le ser níye. Méjhú xoy seruberí dekat u yeklayí dekatewe be merjé nawce perist u dever peristan destí téwerneden u he‌wllí lék dúr xistineweyan neden.. ésta zor wullat u míllet hen dú standardíyan heye. Bo nimúne Nerwíjí [Norwéjhí] dú standardí heye (Bokmål u Nynorsk). Ba eme nebéte hokarék bo durust kirdiní dúberekí u késheyékí bé enjam le néwanman ke le zíyan zíyatir hícman pé nageyéné..

Ezmúní hemú mílletaní tir be shéweyékí sirushtí u ‘efewí u bégír u girift enjam dirawe.. Le méjhúy zimanewanída nebístirawe em jore késheye le híc shwénékda rúy dabé u zimanewan yan desellat careserí kirdibé.. Le her wullat u shwénékda búbét, ke shéweyék bote hewéní zimaní standard qubúllyan kirdúwe cunke ew shéweyesh her zimaní xoyan búwe u be bíyaní seyryan nekirdúwe.

Zor míllet hen zimanékí tir standardíyane. Be ziman u shéwekaní xoyan dedwén u peywendí legell yektir da deken u shé’r u edeb denúsn, bo shite zanistí u gishtíyekan zimane béganeke be kar dehénin u hokarí serekí lék bestinyane (bo nimúne le Hínd da).

Amanjí serekíman debé lék nizík kirdineweyan bé. Emesh nayete dí eger núser u mídíyakan wushe u derbirríní yektrí be kar nehénin u roshinbír u núseran billawkirawekaní her dú la be berdewamí nexwéninewe u nebístin. Yekem hengawí serekí bo nizíkbúnewe eweye forrmekaní zimaní kargérríy fermanga u dezga resmíyekan bikrén be yek.

Ésta le serdemékí yekjar naskdayn. Gelé gír u giriftí allozman le ber deme hergíz katí ewe níye xoman xeríkí meseleyekí wa bikeyn, amanje serekíyekanman le dest bidat.

–~–~–~–~–~–~–~–~–~–~–~–~–~
Tébíní: em núsraweye be sipasewe le billawkiraweyek be nawí “Babetekaní zimaní standard” ke le layen Ekadímíyay Kurdistanewe billaw kirawetewe, wergírawe, (Webnúsí Ruwange)