فرهنگسرای زبان کرُدی
پژوهشگر زبانشناسی، نویسنده، و مترجم گرامی برای راه اندازی و غنی کردن بخش فارسی فرهنگسرای زبان کرُدی نیاز به همکاری شما داریم. لطفاً به شبکه پژوهشگران فرهنگسرا بپیوندید!
فرهنگستان زبان کُردی "کال" شبکه جهانی گسترده زبانشناسی برای پژوهش زبان کُردی است. کال از آغاز کار خود در سال ۹۲ میلای، پژوهشی گسترده در کلیه زمینه‌های گوناگون زبان شناسی کُردی بطور مشخص شیوه‌های نوشتاری زبان كردی را در برگرفته است.
سیستمهای الفبائی زبان کُردی در هیچ یک از ساختارهای استاندارد بین‌المللی در زیر کدی بعنوان زبان کُردی معرفی نشده‌اند. بنابر اسناد سازمان استاندارد بین‌المللی (ISO) زبان کُردی صاحب کد کتابداری (KUR) براساس ردیف ISO 639-2/B، یا واژه پردازی براساس ردیفISO 639-2/T ، و (KU) براساس (ISO 631-1) برای ردیف الفبائی زبانها است. امروزه بدنبال رشد سریع ارتباطات اینترنتی و اهمیت شبکه‌های الکترونیکی هزاران نرم افزار کامپیوتری برای سیستمهای الفبائی ازپیش استاندارد شده دنیا ساخته می‌شوند. بدلایل مشهودی چون نبود یک استاندارد مشخص برای الفبای نوشتاری، و یا سیستمهای متفاوت غیر استاندارد نوشتاری زبان کُردی، یک بازار غیر مستقیم و غیر استاندارد برای کاربران زبان کُردی رونق یافته که بیشتر به ساختمان نرم افزارهای عربی، ترکی، و پارسی اتکا دارند. زبان غیر استاندارد نوشتاری کُردی مبدل به یک ابزار ارتباطی برای بالغان، آشنایان با دانش رایانه‌ای، و یا نخبه‌های تحصیل کرده، گشته است.
"کال" چنین محدودیتهائی را ارزیابی کرده، و با برآوردی نوین طرح بنیادی همآوری یک سیستم نوشتاری، با کاربردی برای همه‌گان و همه گویشهای زبان کُردی را فراهم ساخته است. "کال" این زمینه تحقیقی را محور اصلی اهداف پژوهشی خود قرار داده است. این سیستم نوشتاری نوین بدون هیچ محدودیتی راه گشای کاربرد زبان نوشتاری کُردی در دنیای پیشرفته الکترونیکی امروز می‌باشد. زبان کُردی می‌باید کارائی و روُل ارتباطی خود را بگونه‌ای بازی کند که بتواند زبان اولیه همه سخنورانش در محیط خانواده، کلیه سطوح تحصیلی، و کلیه ارتباطات اجتماعی باشد، حتی در کشورهائی که صحبت به زبان کُردی یک جرم محسوب می‌شود.
سطح بی‌سوادی به زبانهای رسمی (ترک، پارسی، عربی) در کشورهایی که کردستان را تقسیم کرده‌اند، و حتی زبان مادری (کُردی) در بین کُرد زبانان بسیار بالا است. اما این پدیده می‌تواند با سنجش پیشرفت و اهمیت آی.تی (I.T.) در زندگی امروزین، و با تدوین یک شیوه نوشتاری مشترک و همه‌گیر برای زبان کُردی، برای یک زیر بنای سیستم آموزشی ملی، بعنوان یک فرصت تاریخی بکار گرفته شود. بی‌شک بدور از هرگونه حل‌وفصل سیاسی مسائله کُرد و کُردستان در خاورمیانه، زبان و ادبیات کُردی می‌تواند رول مهمی برای یک زیر‌بنای مشترک حفظ، تعلیم و تربیت فرهنگ دیرینه کُردستان بازی کند.
بسیاری از پیشتازان زبان شناسی کُردی به محدودیتها و نبود یک ساختار بنیادی در زبان نوشتاری کُردی، که بتواند یک رول مهمتری را در بین کُرد زبانان ایفا کند، به روشنی اشاره نموده‌اند. از جمله میر جلادت عالی بدرخان، که در ماهنامه هاوار شماره ۹ در سال ۱۹۳۳ میلادی می‌نویسد: " همانگونه که قبلاً ذکر کردم، ملت کُرد از پیوستگی یک زبان مشترک کردی هماهنگ خواهد شد. شرط لازمه یک زبان مشترک، یک سیستم الفبائی مشترک است. این بدان معناست، که پژوهشگران و نویسندگان کُرد می‌بایست سیستم الفبائی را اختیار کنند، که برای نوشتن همه گویشهای زبان کُردی بکار گرفته شود." از طرفی زبان شناس مدرن زبان کُردی پرفسور جمال نَبَز می‌گوید، که "بعنوان یک دانشجو همواره به این باور بوده، و کماکان تا به امروز (سال ۲۰۰۲ میلادی) نیز برآن مسرّ هستم، که بنود یک سیستم نوشتاری مشترک و همه‌گیر برای زبان کُردی برگ مشخص کننده‌ای در سرنوشت ملت کُرد ایفا نموده است. تدوین یک الفبای مشترک می‌تواند زمینه سازی برای پیوندهای ریشه‌ای در بین کُردها باشد، و گویشهای گوناگون کُردی را به‌یکدیگر نزدیک کند، و زبان اصطلاحات و سخنرانی را درهم آمیزد. سخن من در مورد ادغام و نزدیک کردن گویشها است، نه اتحادی یکباره
"کال" ابتکاری است که در پیشبرد گفتمان سیستم نوشتاری زبان کردی می‌کوشد. با تدوین یک سیستم نوشتاری مشترک "کال" توانایی زبان نوشتاری کردی برای خدمت به سخنورانش را در حیطه هرگونه وسیله ارتباطی به آزمایش می‌گذارد. در این راستا زبان نوشتاری کردی می‌تواند بدون هیچگونه محدودیتی، در هر کجای دنیا برای فعالیتهای اینترتی بکار گرفته شود. زبان نوشتاری که به هر نحوی محدودیت بکارگیری برای سخنورانش ایجاد می‌کند، در واقع در ارتباط بین نسلها مشکل ساز خواهد بود، و در عصر پر جنب و جوش رشد ارتباطات الکترونیکی و آیتی (تکنیک داد و ستد اطلاعات جمعی) اهمیت و نقش خود را از دست خواهد داد.
برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه کارهای تحقیقی "کال" لطفاً صفحات اینترنتی "کال" را مطالعه کنید