پيش گفتار

کودکان سرمايه اصلی يک ملت هستند. چگونگی آينده يک ملت به شيوه های تربيتی و آموزشی اين سرمايه در جامعه بستگی دارد. بيشتر دانشهای اجتماعی و فرهنگی در جوامع امروزی از راه روشهای گوناگون به کودکان داده می شود. بطور قطع اين آموزشها کم کم برای کودک يک هويت شخصی و فرهنگی و اجتماعی توام با حس تعلق ملی را فراهم می سازد. کودکی که در چنين سيستمي آموزش داده می شود، خود نقش يک پيامبر را برای نسلهای آينده ايفا می کند.

تاًثيرات زبان برای حفظ هويت هر مردمی بر دانشمندان بوضوح روشن است، كه از طرفی برای حفظ هويت ملی، و از‌ طرف دیگر پاسداری از فرهنگ آن مردم نقشی بنيادی دارد. زبان مادری کليد ميراث فرهنگی يک ملت است، که هر يک بدان وسيله خود را می‌شناسد و به ديگری می‌شناساند. هویت زبان مادری اعتماد بنفس شخصی و مردمی را نیز محکمتر می کند. با اين تفاسير تدوين يک سيستم آموزشی برای زبان مادری آرزوی صدان ساله جامعه کرُد بوده است.

يک ملت که دارای قدرت سياسی است، روشهای مشخصه خود را برای آموزش کودکان خود، اين سرمايه اصلی جامعه بکار می برد. کودکان به روشهايی آموزش داده می شوند که سيستم سياسی برای آينده خود به آنان نيازمند است. چگونگی سيستم آموزشی عمومی در دبستان، دبيرستان، دانشگاه و وسايل ارتباط جمعی از نمونه های بارز يک سيستم سياسی برای اهداف آتی اوست. به اين گونه، بخصوص در سيستم های اشغاگر در کردستان، توجه فاهشی به آموزش کودکان در راستای یک سیاست مرکزی داده می شود.

کُردها که در مجموع چيزی نزديک به چهل ميليون هستند داری يک قدرت سياسی و يک سيستم آموزشی مشخص نيستند که سرمايه آتی بنيادی و فرهنگی خود را که کودکان هستند پرورش دهد. بدين معنی کودکان در جامعه کُردها برای پشبرد فرهنگ و زبان و جامعه خود پرورش داده نميشوند. در نتیجه يک جامعه کُردی برنامه ی مشخص اجتماعی مشخصی مانند فارس، تُرک و عرب ـ که دارای يک قدرت سياسی هستند ـ نمی تواند داشته باشد.

جهان امروزين همگام با روشهای تازه زندگی مردم رنگ و بوی تازه ای بخود ميگرد. در پناه هر نوع آوری تازه دانش و تحقيقی شکل گرفته که پروسه انتخاب را اصولی و جا اُفتاده کند. طبیعتا آن گروه از مردم که توان و گيرائی روشهای نوين زندگی را ندارند از بسياری جوانب عقب خواهند ماند. جوامع مردمی برای گرفتاريهای ويژه زندگی امروز خود راه و حلهای نوين همگام با زندگی امروزين می يابند. آيا اگر اين جامعه دارای قدرت سياسی و سيستم آموزشی مشخصی نباشد می تواند با حفظ هويت خود مکانی در دنيای امروز باشد؟

کُردها زمان طولانی از تاريخ خود را صرف جدال با دشمنان خود کرده اند و از جوانب بسياری بدور مانده اند. تا کنون يک چهار چوب بنيادی علمی برای آموزش و مشخصاْ پرورش زبان و فرهنگ کردی در مناطق جنوب کردستان درست نشده است.

اين کتاب آموزش زبان کوششی است برای درست کردن يک بنياد درست علمی و عمومی برای مردم کرد زبان که به گويش کردی جنوبی صحبت می کنند. زبان کُردی بنياد مشخصه هويت هر کُردی است. زبان نوشتاری وسيله اصلی برای ترویج و آموزش صريح تاريخ، زبان، جغرافيا و دانشهای نوين و ديگر جوانب فرهنگی است.

بی ترديد شيوه نوشتاری لاتينی برای بسياری سئوالاتی را در بدو بکار گيری خواهد داشت. پاسخ بسياری از سئوالات را از طرفی در موقعيت کنونی جامعه کُرد و تاريخ نوشتاری آنان و از طرف ديگر در بعدهای تازه مکاتبات بشر امروزين می توان يافت. هر چند تا حدودی از نظر دينی و نزديکی فرهنگ پارسی و عربی، شيوه نوشتاری عربی/آرامی در جلوه ظاهری خود برای مردم جا افتاده تر است، اما زبان کردی بطور عام باشيوه نوشتاری لاتينی، که در واقع با شيوه نوشتاری عربی/آرامی هم ريشه است، بمراتب بهتر و آسانتر نوشته می شود. حتی از نظر دانش آموزش و پرورش کودکان و قوانين بنيادی تکنيک مکاتباتی جمعی امروزين، سودهای بکار گيری شيوه نوشتاری لاتينی برای يک سيستم مشترک نوشتاری زبان کُردی بسياراند. بی شک اين نکات مثبت در انجام کار ما نقشی پر اهميت داشته اند.

تا به امروز غير از شيوه های گوناکون نوشتاری برای گويشهای متفاوت زبان کُردی، يک سيستم مشترک نوشتاری زبان کُردی بکار گرفته نشده است. اين کتاب اولين تجربه در تاريخ سيستم مشترک نوشتاری کُردی (گويش جنوبی) است. اين شيوه نوشتاری مشترک زبان کُردی ميتواند برای هريک از گويشهای زبان کُردی نیز بکار گرفته شود.

اين کتاب بمانند يک تجربه تازه، بهترين نشانه کارائی زبان کُردی برای آموزش و پرورش در مدارس پايه ای و عالی است. کتاب خواندن کُردی "الفبای نوين" تنها قطرهای از دريای بکار گيری زبان نوشتاری است. ما اميدواريم کتاب حاضر ماخذی برای بکار گيری الفبای مشترک نوشتاری و پشبرد زبان کُردی بطور عام باشد.

کتاب خواندن گويش جنوبی زبان کُردی از دانشهای نوين برای آموزش زبان به شيوه درس و تمرين سود گرفته است. دروس اين کتاب از مسائل روزمره زندگی چند خانواده کُرد سخن می گويد و کودکان براحتی آنها را دنبال خواهند کرد. سطح دروس کتاب بتدريج از پايه رو به عالی می رود. حروف جديد برای هر درسی با رنگ قرمز مشخص شده. هر درس جديد تنها از حروف خوانده شده و يک حرف يا دو حروف و جديد تشکيل شده است. برای لغات جديد فرهنگ لغات کوجکی در پايان کتاب آورده شده.

با اميد به اينکه اين کتاب کمکی برای سهولت يادگيری و آموزش زبان نوشتاری کُردی بصورتی علمی باشد. جا دارد که از کليه دوستانی که با دانش خود در کیفیت نوشتن اين کتاب کمکی بوده اند تشکر کنيم.

هيْمن زه هاوی و ديلان روشنی