Tehsin Navishkí
Tehsin Navishkí
Sererayí hérisha li ser kurmanjiyé jhi layé hindek hishikbaweran ve dihéte kirin ku nemíne ú devoka (soraní) bi behaneya standerdkirina zimané kurmanjí li ser bihéte sepandin. Wesa diyar e gelek kurmanjén akinjiyén Dihoké ageh jhi enjamén wérankar yén vé hérishé níne ú dibe héshta téhna hishyariyé jhé re peyda nebúye ku bi rékén sharistaní, hember van jore hérishén nesharistaní rawestin ú bergiriyé jhi shéwezaré xwe yé maké bikin ú nehélin pílana wan ser bigire. Girov li ser vé axiftiné, em dibínin sererayí helwésté lawaz yé hindek rewshenbírén me hember vé késhé ku zor bi normalí dibínin ku zarokén wan jhi zimané maké bihéne zirbehir kirin ú bi shéwazereké dí yé li ser sepandí bixwínin! Em dibínin pútepénekirin ú perawézkirina kurmanjiyé li gelek dezgehén me jhí ya ber cav e ú carekirin di asté pédiví de níne. Heciyé seredaneké bibe van jore dezgehan, yan shol pé hebe, dé jhé re diyar be ku nivísína shéwezaré kurmanjiya jhorí di nav badek ú nivísarén wan yén fermí de, nivísíneka qacax e ú kar pé nahéte kirin ú belge jhé durist nabin. Rewsha pézanín ú nivísínén li forme ú (miamaleyén) welatiyan li dadgeha Dihoké yén rojhane bi ré ve dicin, bashtirín nimúne ye bo vé axiftiné ku rolé nivísína kurmanjiyé li vé dezgeha mírí ya mezin gelek lawaz e; heke em nebéjhin níne.
Heciyé bi kareké fermí hewjeyí vé dadgehé bibe, her jhi nav nivísíngehén (erzúhalciyan); heta digehte beramber kursíkén dadwer ú fermanberan, dé jhé re diyar be ku ew formén (miameleyan) yén welatí pédiví pé bibe, hemú bi devoka (soraní) hatine cap kirin ú zimané pézanínén fermí pé dihéne pir kirin, her (soraní) ye yan (erebí) ye. Rolé shéwezaré maké (kurmanjí) di prosesa révebirina (miameleyén) welatiyan de bi tiné roleké zarekí ye. Me li wé deré dít heta qanún ú biryar ú nivísarén li ser késhén dadgehé jhí heyín bi zimané (erebí) dihéne xwandin ú (kurmanjí), wek tekst ú nivísín, fermí qacax e ú dibe nahét dítin.
Dibe min bi xwe li vé ré, derbarey vé késhé gelek gazinde jhi dadgehé nebin, hindí min jhi layenén peywendídar bi vé késhé ve heyí hebin; ku heta nuke ev layene xemsar mane ú neshiyane bi kémasí hindek xolén kurdíkiriné bo fermanberén vé dezgeha mezin ú her dezgeheka dí ya wekí wan kurmanjí té de qacax vekin.
Ya bi sanahítir, dibe ci layenan xem jhé nexwariye van formén bi (soraniyeka) hishik ú bi zehmet hatine darishtin werbigérine (kurmanjiyeka) sivik ku hemú tébigehin, da xelk bizane em jhí jhi bo miriyé xwe hindek rondikan dibarínin, da ew jhí pishikdariyé di barandina rondikan de bikin.
Tébín: Ev nivísa Tehsín Navishkí di hejhamar 140-é ya rojhnameya Awéneyé de belav búye ú Kulturnameyé ew aniye ser alfabéya latíní. Tehsín Navishkí romannivíseké bashúré Kurdistané ye ú ew bi kurmanjí dinivíse. Heta niha ev herdu romanén wí derketine: »jhanén sínahiyé«, 2005-é ú »Cavé sítavké«. 2007-é ú herdu jhí jhi nav weshanén Éketiya Nivíserén Kurd li Dihoké derketine ú capxaneya Hawaré li Dihoké ew cap kirine. Ew berdewam di rojhname ú kovarén kurdí li bashúré welatí de dinivíse.
Cavkani: Kulturname.com
